1. Vị trí địa lý

Thành phố Thái Nguyên là đô thị loại I trực thuộc tỉnh Thái Nguyên (trước kia thuộc tỉnh Bắc Thái), trung tâm chính trị, kinh tế, văn hóa, giáo dục, khoa học - kỹ thuật, y tế, du lịch, dịch vụ của tỉnh Thái Nguyên và vùng trung du miền núi phía Bắc; trung tâm vùng trung du, miền núi Bắc Bộ, cách thủ đô Hà Nội 80 km. Phía bắc giáp huyện Đồng Hỷ và huyện Phú Lương, phía đông giáp thị xã Sông Công, phía tây giáp huyện Đại Từ, phía Nam giáp huyện Phổ Yên và huyện Phú Bình.

2. Khí hậu, địa hình

Thành phố Thái Nguyên mang những nét chung của khí hậu vùng đông bắc Việt Nam, thuộc miền khí hậu cận nhiệt đới ẩm, có mùa đông lạnh giá, ít mưa, mùa hè nóng ẩm mưa nhiều. Khí hậu của thành phố Thái Nguyên chia làm 4 mùa: xuân, hạ, thu, đông và nằm trong vùng ấm của tỉnh, có lượng mưa trung bình khá lớn.

Nhìn chung địa hình Thái Nguyên không phức tạp lắm so với các tỉnh trung du, miền núi khác, đây là một thuận lợi của Thái Nguyên cho canh tác nông lâm nghiệp và phát triển kinh tế xã hội nói chung so với các tỉnh trung du miền núi khác.

3. Diện tích, dân số

Thành phố Thái Nguyên có diện tích tự nhiên 222,93 km². Dân số toàn thành phố tính đến năm 2019 đạt 287.265 người. Trong đó, dân số thành thị đạt 199.732 người, dân số nông thôn đạt 77.939 người, dân số nam đạt 134.617 người, dân số nữ đạt 143.054 người.

4. Đơn vị hành chính

Thành phố Thái Nguyên có 32 đơn vị hành chính cấp xã trực thuộc, bao gồm 21 phường: Cam Giá, Chùa Hang, Đồng Bẩm, Đồng Quang, Gia Sàng, Hoàng Văn Thụ, Hương Sơn, Phan Đình Phùng, Phú Xá, Quan Triều, Quang Trung, Quang Vinh, Tân Lập, Tân Long, Tân Thành, Tân Thịnh, Thịnh Đán, Tích Lương, Trung Thành, Trưng Vương, Túc Duyên và 11 xã: Quyết Thắng, Cao Ngạn, Đồng Liên, Huống Thượng, Linh Sơn, Phúc Hà, Phúc Trìu, Phúc Xuân, Sơn Cẩm, Tân Cương, Thịnh Đức.

5. Kinh tế, xã hội

Thành phố Thái Nguyên là trung tâm lớn đứng thứ 3 trong toàn quốc về giáo dục đào tạo chuyên nghiệp chỉ sau thành phố Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh. Đến năm 2010, trên địa bàn thành phố có 7 trường đại học và 25 trường cao đẳng và trung tâm chuyên nghiệp công lập với lưu lượng học sinh sinh viên hàng năm trên 80.000 người học.

Thành phố Thái Nguyên là thành phố công nghiệp luyện kim đầu tiên và là cánh chim đầu đàn của ngành luyện kim Việt nam. Nơi đây năm 1959 đã được đảng và nhà nước đầu tư xây dựng khu công nghiệp gang thép và sau đó là các nhà máy luyện kim màu. Hiện nay chỉ tính riêng khu công nghiệp gang thép Thái Nguyên đã có 17 nhà máy, xí nghiệp thành viên với gần 7 vạn công nhân, mỗi năm cung cấp cho cho tổ quốc hơn nửa triệu tấn gang thép. Hiện nay tại đây đang đầu tư và mở rộng giai đoạn 2 để đáp ứng thép gang cho sự nghiệp công nghiệp hóa- hiện đại hóa đất nước.

Thành phố Thái Nguyên là một trung tâm y tế lớn của cả vùng. Đến nay đã có 9 bệnh viện đa khoa, chuyên khoa của trung ương và của địa phương với trên 2000 giường bệnh. Với việc đầu tư xây dựng cơ sở vật chất và trang thiết bị ngày càng hiện đại, đã góp phần quan trọng nhằm giảm tải cho các bệnh viện lớn tại Hà Nội.

Thành phố Thái Nguyên trung tâm nối với các tuyến, tua, điểm di lịch của các nước và các tỉnh phía Bắc. Nơi có vùng du lịch nổi tiếng Hồ núi cốc và vùng chè đặc sản Tân Cương. Hiện trên địa bàn có hơn 100 điểm di tích đã được xếp hạng cấp tỉnh và quốc gia. Giữa trung tâm thành phố là Bảo tàng Văn hóa các Dân tộc Việt Nam, nơi lưu giữ tất cả nền văn hóa của 54 dân tộc trên đất nước Việt Nam. Thăm bảo tàng du khách như được tận mắt đi, đến tất cả các vùng miền của đất nước.